Er kunnen talloze redenen zijn om een kind te willen onterven. Dat kan en dat mag. Maar, onterfd of niet, kinderen hebben nog steeds recht op een deel van de nalatenschap van hun ouder: de legitieme portie. Simpelweg gezegd bedraagt de legitieme portie de helft van het erfdeel dat het onterfde kind zou hebben ontvangen indien het kind niet zou zijn onterfd.
Dus stel dat vader overlijdt in een gezin met twee kinderen, dan is de legitieme portie de helft van een derde deel (want ook moeder telt mee als erfgenaam) van de nalatenschap. Niet alleen belangrijk is de waarde van de nalatenschap van vader op het moment van zijn overlijden. Bij de berekening van de legitieme portie tellen ook eerdere giften mee. Stel dat vader zijn zoon zou hebben onterfd en tijdens zijn leven een bedrag van € 10.000 zou hebben geschonken aan zijn dochter, dan wordt de legitieme portie op basis van het totaal berekend. Het gaat er dan ook niet alleen om wat er in de nalatenschap zit op het moment van overlijden, maar ook wat er in had kunnen zitten.
Let wel, het onterfde kind krijgt de legitieme portie niet automatisch. Binnen vijf jaar na het overlijden van vader of moeder moet het onterfde kind uitdrukkelijk aanspraak maken op de legitieme portie. Dat kan eenvoudig door het versturen van een brief of een e-mail. In verband met het bewijs van die claim is het verstandig om die brief aangetekend te versturen. Aan die termijn van vijf jaar wordt strikt de hand gehouden.
Eén dag te laat en de aanspraak gaat verloren. Niet weten dat vader of moeder is overleden is geen excuus. De erfgenamen, in de meeste gevallen zijn dat de overige kinderen en eventueel de langstlevende ouder (als deze er nog is), zijn niet verplicht om het onterfde kind te wijzen op de mogelijkheid van het inroepen van de legitieme portie.