Eindelijk heeft de Hoge Raad een antwoord gegeven op een prangende vraag: krijgt de echtgenoot een in privé ontvangen schenking bij het einde van een huwelijk terug uit de huwelijksgemeenschap?
Uit een uitspraak van de Hoge Raad blijkt dat het antwoord daarop ja is. Die vraag doemt in veel echtscheidingszaken op. Daarom leek het me goed om hier aandacht aan te besteden in dit artikel.
Wat was er aan de hand?
In de zaak die aan de Hoge Raad werd voorgelegd zijn de volgende feiten van belang. Een man en vrouw zijn in 1985 in gemeenschap van goederen met elkaar getrouwd. In 2002, 2004 en 2006 ontvangt de vrouw schenkingen onder een uitsluitingsclausule (privé schenkingen dus) van in totaal € 30.000,00. De geschonken bedragen komen terecht op een gemeenschappelijke bankrekening van de man en de vrouw. De vrouw stelt zich in de echtscheidingsprocedure op het standpunt dat zij recht heeft op een betaling van € 30.000,00 uit het gemeenschappelijk vermogen. Uit de verkoop van de echtelijke woning hielden de man en de vrouw meer dan € 30.000,00 over en de vrouw wenste die overwaarde te gebruiken om de schenkingen aan haar terug te betalen. De man meent dat de schenkingen zijn opgegaan aan consumptieve bestedingen en daarom niet door de vrouw kunnen worden teruggevorderd uit het gemeenschappelijk vermogen.
Oordeel van de rechtbank en het gerechtshof
De rechtbank was het met de vrouw eens en besliste dat zij de schenkingen uit de overwaarde van de woning kon terugnemen. Het gerechtshof oordeelde echter anders en overwoog dat “het geschonken geld op de gemeenschappelijke rekening van partijen is terechtgekomen, op de peildatum niet meer traceerbaar was en evenmin is komen vast te staan aan welke specifieke uitgaven het is besteed”. Op basis daarvan vond het hof dat kon worden aangenomen dat de met uitsluiting ontvangen gelden zijn geconsumeerd, opgemaakt aan bestedingen die geen aanleiding geven tot een vergoedingsrecht.
Oordeel van de Hoge Raad: wie heeft er gelijk?
Kunnen consumptieve bestedingen uit privé geld bij een echtscheiding toch aanleiding geven voor een vergoeding? De Hoge Raad besliste dat de vrouw een vorderingsrecht heeft op de gemeenschap, ook al zijn de schenkingen in het verleden in consumptieve zin door hen besteed. Want, zo stelt de Hoge Raad, dan geldt immers nog steeds dat de gemeenschap is gebaat door de schenkingen die op de gemeenschappelijke bankrekening zijn terechtgekomen.
Uitzonderingen
Maar de Hoge Raad vervolgt haar uitspraak met een aantal uitzonderingen op deze hoofdregel, namelijk:
- Als uit het gemeenschappelijk vermogen privéschulden van de vrouw zouden zijn voldaan.
- Indien uitdrukkelijk of stilzwijgend is afgesproken dat de vrouw met betrekking tot bepaalde uitgaven geen aanspraak op vergoeding heeft, ook al zijn die uitgaven geheel of ten dele gefinancierd met aan haar toekomend vermogen.
- In het geval de vrouw minder zou hebben bijgedragen aan de kosten van de huishouding dan waartoe ze op grond van de wet gehouden was. Mocht dat het geval zijn, dan heeft de man (niet de gemeenschap) het recht om het tekort van de vrouw te vorderen, maar dan zal hij dat wel moeten stellen én bewijzen.
In deze zaak bleek uit de feiten niet dat een van de genoemde uitzonderingen zich had voorgedaan. Het verzoek van de vrouw om € 30.000,00 uit de gemeenschappelijke overwaarde van de woning terug te ontvangen werd daarom door de Hoge Raad gehonoreerd.
Deze uitspraak geeft veel duidelijkheid over hoe om te gaan met verkregen privévermogen bij een echtscheiding als partijen in gemeenschap van goederen zijn gehuwd. Hetzelfde geldt natuurlijk niet alleen bij schenkingen die in privé zijn verkregen, maar ook voor erfenissen die onder uitsluiting zijn verkregen. Let wel, indien partijen op huwelijkse voorwaarden zijn gehuwd of onder het nieuwe regime na 1-1-2018 zijn gehuwd, gelden weer andere regels.
Advies nodig?
Mocht u hierover vragen hebben, weet dan dat we altijd open staan voor een vrijblijvend kennismakingsgesprek. Bel of mail ons gerust voor het maken van een afspraak.
